H Τρικαλινή σεναριογράφος-σκηνοθέτης Γλυκερία Πατραμάνη μας μιλάει για το «Σιωπηλός Μάρτυρας» στις Φυλακές Τρικάλων
Ίσως δεν συνηθίζεται να ζητάμε συνέντευξη από σεναριογράφο ενός ντοκιμαντέρ, αλλά η Γλυκερία Πατραμάνη, στενή συνεργάτης του σκηνοθέτη Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, ανέλαβε στην ταινία «Σιωπηλός Μάρτυρας» σημαντικό κομμάτι της έρευνας.
Η δραστήρια Γλυκερία Πατραμάνη σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, αργότερα στη δραματική σχολή Αρχή, ενώ έχει κάνει θεατρικές σπουδές στο Université Paris VIII Vincennes – Saint Denis.
Της ζητήσαμε να μιλήσει για την τελευταία της δουλειά και για τα επόμενα σχέδιά της.
–Ποια ήταν η πρώτη επαφή σου με την παλιά φυλακή των Τρικάλων;
Το σπίτι που μεγάλωσα βρίσκεται απέναντι από τη φυλακή, οπότε τη θυμάμαι από παιδί, να μου ασκεί φόβο και γοητεία. Το 2010, ψάχνοντας χώρο για να γυρίσω την μεταπτυχιακή μου εργασία, μπήκα μέσα για πρώτη φορά και ήταν σα να βρέθηκα μπροστά σε έναν κρυμμένο θησαυρό.
-Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε προσωπικά στο θέμα;
To σκοτάδι του.
-Γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Σιωπηλός Μάρτυρας»;
Γιατί στα ίχνη που φέρει ο χώρος της φυλακής αποτυπώνεται η ιστορία της. Κι αυτά δίνουν στα πρόσωπα του ντοκιμαντέρ τo ερέθισμα για να την αφηγηθούν.
-Μέσα από τα πρόσωπα που μιλούν διαγράφεται η ιστορία όχι μόνο της φυλακής, αλλά και της Ελλάδας. Πώς έκανες την έρευνα και την επιλογή των συγκεκριμένων προσώπων;
Πέρα από τον Κώστα Σαμαρά και την κυρία Κλιάφα, που τους γνωρίζαμε και ήταν αυτονόητες επιλογές για εμάς εξαρχής, συναντήσαμε διάφορους ανθρώπους και η κάθε επαφή μάς οδηγούσε στην επόμενη. Τα πρόσωπα στα οποία καταλήξαμε μας κέρδισαν με τις ιστορίες τους, τις προσωπικότητες τους και τη διαθεσιμότητά τους. Στην όλη διαδικασία βοήθησε το ότι με τον Δημήτρη καταγόμαστε από την περιοχή και γνωρίζουμε αρκετό κόσμο.
-Υπήρξαν πράγματα που βρήκατε, τα οποία επιλέξατε να μην αποτελέσουν κομμάτι του ντοκιμαντέρ και για ποιο λόγο;
Αρκετά. Για παράδειγμα τα γράμματα ενός θανατοποινίτη από το 1947. Με δυσκολία αποφασίσαμε να μην τα εντάξουμε στο ντοκιμαντέρ, για να εστιάσουμε στις ζωντανές μαρτυρίες και να διατηρήσουμε τη θεατρικότητα και τη λιτότητα της αφήγησης.
-Η φυλακή των Τρικάλων αποτελεί παράδειγμα του πώς μία χρήση ενός κτιρίου μπορεί να «εξαφανίσει» μία άλλη χρήση του. Πώς διαχειριζόμαστε τελικά την ιστορική μας μνήμη;
Στην περίπτωση της φυλακής Τρικάλων αυτό συνέβη δύο φορές: το 1895 «εξαφανίστηκε» το χαμάμ και σήμερα η φυλακή. Στο σήμερα η πόλη δεν ήθελε να διατηρήσει στο κεντρικότερο σημείο της τη μνήμη του εγκλεισμού και της παραβατικότητας. Τη θεώρησε άσχημη για την εικόνα της. Ωστόσο, η ιστορία δεν έχει να κάνει με την ομορφιά. Κάπως έτσι χάθηκε η σπάνια ευκαιρία να συνυπάρξουν δυο στρώματα της ιστορίας στο ίδιο κτίριο.
-Με τον Δημήτρη έχετε καλή χημεία και συνεργασία σε πολλά project. Ποιο είναι το μυστικό μιας καλής συνεργασίας σεναριογράφου και σκηνοθέτη;
Σε εμάς είναι ο συνεχής διάλογος, η αμοιβαία εκτίμηση και εμπιστοσύνη και μια αισθητική και ιδεολογική συγγένεια.
-Παράλληλα, περιμένουμε και την ταινία μυθοπλασίας, «Κοίλα». Τι μπορείτε να μας πείτε για αυτήν και σε τι φάση βρίσκεται;
Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης ενός Γερμανού εφήβου με παραβατική συμπεριφορά που κρατείται σε ένα αναμορφωτήριο στο χωριό Κοίλα, στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία. Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα. Αυτή τη στιγμή δουλεύουμε με τον Δημήτρη πάνω στην τελική γραφή του σεναρίου.
– Με τι άλλο ασχολείσαι αυτή την περίοδο;
Γράφω ένα σενάριο για μια ταινία μικρού μήκους και μερικά πεζά. Και περιμένω με ανυπομονησία να δω την ταινία «Μια αξιοπρεπής τριάδα» του Ευθύμη Χατζή, στην οποία συμμετείχα σαν ηθοποιός.
