Anna Freud: Η ιστορία της πρώτης γυναίκας που μελέτησε την παιδική ψυχή
Στο άκουσμα του ονόματός της, ο πρώτος που μας έρχεται στο μυαλό είναι ο «πατέρας» της ψυχανάλυσης, Sigmund Freud. Κι όχι άδικα, αφού η ίδια ήταν το μικρότερο από τα έξι παιδιά του. Αντί να «χαθεί» στη σκιά του, όμως, χάραξε το δικό της μονοπάτι και έγινε κορυφαία. Πήρε την ιδέα του και την εξέλιξε, «γεννώντας» την παιδική ψυχανάλυση. Ο λόγος για την Anna Freud.
Γεννήθηκε το 1895 στη Βιέννη. Ήταν ένα βαθιά δυστυχισμένο παιδί και ένιωθε μόνη. Είχε πολύ κακή σχέση με τη μητέρα της, Martha Bernays, και δυσκολευόταν να περνά χρόνο με τα πέντε αδέλφια της. Ανταγωνιζόταν, μάλιστα, την μεγαλύτερη Sophie. Τη θεωρούσε πιο όμορφη, τη ζήλευε και προσπαθούσε διαρκώς να τη μειώνει, ώστε ο πατέρας τους να στρέφει στην ίδια όλη του την προσοχή. Σπάνια χαμογελούσε και φημολογείται πως έπασχε από κατάθλιψη, στην οποία οφείλονται οι διατροφικές διαταραχές που αντιμετώπιζε.
Μεγαλώνοντας, δενόταν όλο και περισσότερο με τον Freud. Ταυτόχρονα, απομακρυνόταν από την υπόλοιπη οικογένεια και γινόταν άτακτη. Δεν ήταν καλή μαθήτρια και υποστήριζε πως το σχολείο της ήταν άχρηστο. Έμαθε, όμως, όσο περισσότερα μπορούσε από τον πατέρα της και τους καλεσμένους που είχαν στο σπίτι. Μιλούσε άπταιστα εβραϊκά, γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.
Το 1912, αποφοίτησε από το Cottage Lyceum της Βιέννης και δεν είχε ιδέα για το τι θα έκανε στη ζωή της. Έδινε μάχη με την ανορεξία και την κατάθλιψη, ένιωθε πως δεν άξιζε τίποτα. Μπορεί να μη σπούδασε ποτέ στο Πανεπιστήμιο, όμως είχε απεριόριστη πρόσβαση σε ακαδημαϊκό υλικό χάρη στον πατέρα της. Εκείνος ήταν που την ενθάρρυνε να ασχοληθεί με την ανθρώπινη ψυχολογία.
Το 1923 ξεκίνησε να κάνει ψυχανάλυση σε ασθενείς, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα παιδιά. Την ίδια χρονιά, ο Sigmund Freud διαγνώστηκε με καρκίνο κι εκείνη ανέλαβε τη φροντίδα του. Λίγο μετά, το 1925, έγινε διευθύντρια του Ινστιτούτου Ψυχαναλυτικής Εκπαίδευσης της Βιέννης και το 1926 δημοσίευσε την πασίγνωστη έρευνά της σχετικά με «τους τρόπους και τα μέσα με τα οποία το Εγώ αντιμετωπίζει την κατάθλιψη, τη δυσαρέσκεια και το άγχος». Ουσιαστικά, εξήγησε πως το Εγώ μας είναι ικανό να μας προστατεύσει. Χάρη στη μελέτη της αυτή, κυριάρχησε στον τομέα και κατέκτησε το σεβασμό όλων.
Ένα από τα πρώτα παιδιά που ανέλαβε, ήταν η Dorothy Burlingham, κόρη της κληρονόμου του κολοσσού των πολυτελών κοσμημάτων Tiffany’s. Οι δυο τους απέκτησαν πολύ στενή σχέση – μία σχέση που προκαλούσε αντιδράσεις στην κοινωνία της εποχής, όμως η Anna διαρκώς τόνιζε πως δεν υπήρχε ερωτικό στοιχείο ανάμεσά τους.
Όλα άλλαξαν το 1938, όταν οι Ναζί άρχισαν να αποτελούν απειλή. Αξιωματικοί την οδήγησαν στην Γκεστάπο και την ανέκριναν. Εκείνη, ήταν προετοιμασμένη. Είχε μαζί της αρκετή ποσότητα Veronal ώστε να αυτοκτονήσει, αν τα πράγματα δυσκόλευαν. Ο πατέρας της δεν το έμαθε ποτέ. Δε χρειάστηκε, ευτυχώς, να το χρησιμοποιήσει, όμως κατάλαβε ότι είχε έρθει η ώρα να φύγει από την Αυστρία. Μετακόμισαν, έτσι, μαζί στο Λονδίνο.
Από τις πρώτες μέρες που έφτασε στη νέα, άγνωστη ακόμη για εκείνη χώρα, η Anna Freud ήρθε σε κόντρα με την ψυχαναλύτρια Melanie Klein, η οποία ασχολούταν επίσης με παιδιά. Η διαφορετική τους προσέγγιση στην παιδική ψυχολογία δεν τους απέτρεπε να συνεργαστούν. Αναγνωρίζοντας, όμως, η μία το ταλέντο της άλλης, ξεκίνησαν μία σειρά συζητήσεων που έπεισε τη Βρετανική Ψυχαναλυτική Κοινωνία να ξεκινήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και για τις δύο απόψεις.
Το 1941, η Anna Freud συνεργάστηκε με την αλλοτινή ασθενή της, Dorothy Burlingham, και άνοιξαν μαζί την κλινική Hampstead War Nurseries. Σκοπός τους ήταν να παρέχουν ψυχολογική στήριξη στα παιδιά που απομακρύνθηκαν από τους γονείς τους λόγω του πολέμου. Όταν πια επικράτησε η ειρήνη και επανήλθε η ζωή στους κανονικούς της ρυθμούς, η κλινική έκλεισε. Στη θέση της, η επιστήμονας άνοιξε το Hampstead Child Therapy Course and Clinic. To διηύθυνε, μάλιστα, μέχρι που έφυγε από τη ζωή.
Η Anna Freud άλλαξε για πάντα τον κόσμο της ψυχανάλυσης. Ήταν η πρώτη που είδε ότι τα παιδιά χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση από τους ενήλικες. Μέχρι σήμερα, το έργο της πάνω στους μηχανισμούς του Εγώ θεωρείται αξεπέραστο. Μίλησε για τους αμυντικούς μηχανισμούς της ψυχής μας, ένας από τους οποίους είναι και η άρνηση των καταστάσεων.
Η «μητέρα» της παιδικής ψυχανάλυσης έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, 9 Οκτωβρίου 1982, στα 86 της χρόνια.
portraits.gr
