9ο Γυμνάσιο Τρικάλων: Από την Άμφισσα και την Αράχωβα, στους Δελφούς έως το Γαλαξείδι: Μια διαδρομή, αιώνες ιστορίας!

 

Mε την καθοδηγητική και υποστηρικτική παρουσία  συνοδών
καθηγητών που χαίρονται την εκδρομική εμπειρία με τους μαθητές
τους, γι αυτό και επιλέγουν να την αποκτούν,  την κ. Ηλιάδη Αμαλία,
φιλόλογο-ιστορικό, την κ. Τσουμπέκου Σοφία, Αγγλικής Γλώσσας και
την κ. Τριμίντζιου Αναστασία, Μουσικό, οι μαθητές/τριες της Α΄Τάξης,
την Παρασκευή 7 Μαρτίου 2025, είχαν την ευκαιρία να θυμηθούν
βιωματικά μια χρονική περίοδο που ξεκινά από τα αρχαία χρόνια και
φθάνει ίσαμε το σήμερα: Από την Άμφισσα και την Αράχωβα, στους
Δελφούς έως και το Γαλαξίδι: Μια διαδρομή, αιώνες ιστορίας.
Στην Άμφισσα τα Αξιοθέατα της πόλης αποτελούν: το Κάστρο των
Σαλώνων ή Κάστρο της Ωριάς , ο Βυζαντινός Ναός του
Σωτήρος, χτισμένος τον 11 ο αιώνα σε απότομη πλαγιά, 3 χλμ. μακριά
από την πόλη, με τοίχους από πωρόλιθο, ο Μητροπολιτικός Ναός
του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο κέντρο της πόλης με τις περίφημες
τοιχογραφίες του Σπύρου Παπαλουκά, τις οποίες θαυμάσαμε δια ζώσης
για την πρωτοτυπία και την εκφραστικότητά τους, το Αρχαιολογικό
Μουσείο της Άμφισσας, το οποίο επισκεφθήκαμε και  το οποίο
στεγάζεται στο κτίριο όπου έγινε η Α΄ Εθνοσυνέλευση της Ανατολικής
Χέρσου Ελλάδος, με συλλογή αρχαίων και νέων νομισμάτων που
αποτελεί δωρεά του Δρόσου Κραβαρτόγιαννου, ψηφιδωτά, τάφους,
επιτύμβιες στήλες, επιγραφές και αντικείμενα από την εποχή του
Χαλκού μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια, όλα ευρήματα της περιοχής,
καθώς και ένα εντυπωσιακό άγαλμα της Περσεφόνης από το αρχαίο
Κάλλιο που βρίσκεται στο νομό Φωκίδας, η οικία Πανουργιά, δείγμα
τοπικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα που βρίσκεται απέναντι από το
Αρχαιολογικό Μουσείο και στην οποία στεγάζεται από τον Απρίλιο του
2019 το Μουσείο Ελληνικής Επανάστασης. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η
αρχιτεκτονική της πόλης με τα πολλά αρχοντικά λαϊκής τεχνοτροπίας
και τα νεοκλασικά, απόδειξη του πλούτου μιας άλλης εποχής.

Το Δελφικό τοπίο που μας άφησε εκστατικούς, δημιούργημα της
φύσης και των ανθρώπων, είναι αντικείμενο θαυμασμού εκατομμυρίων
επισκεπτών από όλο τον πλανήτη και εντάσσεται από το 1972
στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Από
τον Απρίλιο του 1991, που υπογράφηκε η νομοθεσία περί προστασίας
του Δελφικού τοπίου, χωρίζεται σε ζώνες προστασίας.
Όπως περιγράφηκε από την UNESCO: «…Η μοναδική ποιότητα του
Δελφικού τοπίου γεννάται από την οικεία αρμονία ανάμεσα στα ερείπια
του ιερού και το ανέπαφο περιβάλλον. Πρέπει να έχει αφήσει κανείς το
βλέμμα του να περιπλανηθεί από την γκρίζα θάλασσα των
ελαιοδένδρων, στην κοιλάδα του Πλείστου και κάτω, στη
σπινθηρίζουσα θάλασσα του Κόλπου της Ιτέας, για να
συνειδητοποιήσει ότι το λειτούργημα των Δελφών ήταν να ενώσουν
στεριανούς και νησιώτες σε κοινές ιερουργίες/γιορτές…».
Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών μας φάνηκε απέραντος και
υποβλητικός. Τι να πρωτοπεί κανείς για το ιερό που αναπτύχθηκε στις
νότιες πλαγιές του Παρνασσού, ανάμεσα στους θεόρατους βράχους
των Φαιδριάδων; Ο μύθος, τον οποίο όλοι γνωρίζουμε, λέει ότι εδώ
συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα άκρα της γης
ψάχνοντας να βρει το κέντρο -τον «ομφαλό» του κόσμου.
Το ιερό των Δελφών αποτέλεσε για αιώνες πνευματικό και θρησκευτικό
κέντρο, σύμβολο ενότητας του αρχαίου ελληνισμού. Οι χρησμοί του
θεωρούνταν οι πιο έγκυροι. Τα σπουδαιότερα μνημεία του είναι : Το
ιερό του Απόλλωνα και της Αθηνάς, η Κασταλία Κρήνη, ο Θησαυρός των
Αθηναίων και των Σιφνίων, η Στοά των Αθηναίων, το αρχαίο Θέατρο και
το Στάδιο, το Γυµνάσιο, η «Θόλος» της Αθηνάς Προναίας, η λέσχη των
Κνιδίων.
Το ιερό του Απόλλωνα που σώζεται έως σήμερα, με την μερικώς
αναστηλωμένη κιονοστοιχία, χρονολογείται κατά τον 4ο αιώνα
π.Χ. Προστατευόταν από περίβολο και είχε είσοδο στη νοτιοανατολική
του γωνία. Από εκεί οι επισκέπτες-προσκυνητές ακολουθούσαν την ιερά
οδό που οδηγούσε στο ναό με το περίφημο άδυτο, όπου έδινε τους
χρησμούς της η Πυθία. Η θέση αυτή πιθανώς είχε επιλεγεί λόγω του
«χάσματος γης» επάνω από το  οποίο κτίστηκε ο ναός. Η έρευνα στον
αρχαιολογικό χώρο των Δελφών άρχισε γύρω στο 1860 από Γερμανούς.
Το 1891 οι Γάλλοι πήραν από την ελληνική κυβέρνηση έγκριση για

διεξαγωγή συστηματικών ερευνών και τότε άρχισε η λεγόμενη Μεγάλη
Ανασκαφή, αφού απομακρύνθηκε το χωριό Καστρί και οι κάτοικοι
μεταφέρθηκαν στους σημερινούς Δελφούς.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών το οποίο επισκεφθήκαμε και
περιηγηθήκαμε στις πάμπολλες αίθουσές του, είναι ένα από τα
σπουδαιότερα στη χώρα μας και το δημοφιλέστερο αξιοθέατό του
είναι ο Ηνίοχος, που δεσπόζει τοποθετημένος σε ειδική αίθουσα.
Οι συλλογές περιλαµβάνουν αρχιτεκτονικά γλυπτά, αγάλµατα,
επιγραφές, αφιερώµατα των προσκυνητών. Μεταξύ άλλων είδαμε τη
Σφίγγα των Ναξίων, τους Κούρους του Άργους, τον θησαυρό των
Σιφνίων κ.α.
Συμπερασματικά, η Συνάντηση και Γνωριμία της Α΄ Τάξης με τον Αρχαίο
κόσμο των Δελφών υπήρξε εξόχως γοητευτική: Το περίφημο Δελφικό
Τοπίο, που έχει εγγραφεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας
Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, ξεδιπλώνεται σε όλο του το
μεγαλείο. Το Δελφικό τοπίο, ο Αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο
ως τεκμήρια Ιστορίας και Αρχαιολογίας, η σημασία του Μαντείου
στην αρχαιότητα: σχέση θρησκείας, διπλωματίας, πολιτικής,
κοινωνικής καθημερινότητας, η Περιήγηση και καταγραφή τους με
λόγο, εικόνα, οπτικοακουστικά μέσα, η Δελφική ιδέα και Δελφικές
γιορτές: ο ρόλος του ποιητή Άγγελου Σικελιανού και της συζύγου του
Εύας Πάλμερ στην αναβίωση του αρχαίου πνεύματος, τα υλικά
κατάλοιπα της προσπάθειάς τους και της ζωής τους στο παλιό τους
αρχοντικό, η σύνδεση-διαπλοκή αρχαίας παράδοσης και νεότερης
Ιστορίας μέσω του Βυζαντίου και των επιρροών του εμπεδώθηκαν στο
έπακρο.  Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών φωτίζει με τη διαχρονική
του λάμψη την Ελλάδα και τον κόσμο. (Δείτε τα σχετικά επιμορφωτικά
βιντεάκια που η πολιτιστική ομάδα της Α΄ Τάξης του σχολείου μας
δημιούργησε στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών:
https://www.tiktok.com/@9gymnasiotrikalon/video/747915376149194
6774
https://www.tiktok.com/@9gymnasiotrikalon/video/747915392990999
6822 )
Η κοσμική Αράχοβα διατηρεί τον τίτλο ενός από τους πιο δημοφιλείς
ορεινούς προορισμούς, τόπος ιστορικός με παραδοσιακή γραφικότητα
και εντυπωσιακό φυσικό περιβάλλον και το Γαλαξίδι των παλιών

καπεταναίων γοητεύει με τη γαλήνια ομορφιά του. Στην Αράχωβα,
όλος ο οικισμός δονείται από μια ενέργεια που μοιάζει άχρονη -κι
όμως μετράει λίγα χρόνια ζωής: Από τότε που η Αράχοβα έγινε της
μόδας ως αφετηρία για σκι στα χιονοδρομικά κέντρα του Παρνασσού
και η φήμη της απογειώθηκε χάρη στα μεγάλης κυκλοφορίας
περιοδικά της εποχής. Ο φημισμένος προορισμός της ορεινής Ελλάδας,
μάλιστα, κάποτε έφθασε να λέγεται «Μύκονος του χειμώνα».
Αφήσαμε το βλέμμα μας να αναζητήσει τον λεγόμενο Βράχο της Ώρας
και να απλωθεί στο εντυπωσιακό τοπίο του Παρνασσού. Η παλιά
Αράχωβα φημιζόταν για τα χειροποίητα υφαντά που έφτιαχναν στους
αργαλειούς οι γυναίκες, και το τριήμερο Πανηγυράκι του Αη
Γιώργη, που ακόμη διοργανώνεται στη γιορτή του αγίου στις 23
Απριλίου, υπενθυμίζοντας τη νικηφόρα μάχη του Καραϊσκάκη κατά των
Τούρκων, το 1826. Είδαμε την όμορφη πλατεία, την εκκλησία ψηλά
στον οικισμό και από εκεί χαρήκαμε τη θέα έως τον κόλπο της Ιτέας.
Μαγαζιά στον κεντρικό δρόμο πουλάνε την περίφημη φορμαέλα και
άλλα τοπικά προϊόντα, καθώς και υφαντά.
Το γραφικό Γαλαξίδι, με το οποίο κλείσαμε την υπέροχη περιήγησή
μας σε αυτούς τους μαγευτικούς ιστορικούς τόπους, η μικρή, αλλά
φημισμένη ναυτική πολιτεία κτίστηκε επάνω σε δύο λόφους, και
διαθέτει δύο φυσικά λιμάνια. Υπήρξε σπουδαία ναυτική δύναμη με
δικό της στόλο και καρνάγια που άκμασε στις αρχές του 19ου αιώνα, με
αποκορύφωμα τη δεκαετία του 1860.Το Γαλαξίδι μας κέρδισε με τη
γαλήνη και την ηρεμία που αποπνέει, με τα παλιά αρχοντόσπιτα-
καπετανόσπιτα, τα ακρόπρωρα, τα ακροκέραμα, την υπέροχη
νεοκλασική του αρχιτεκτονική μικρής κλίμακας. Θαυμάσαμε την
εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1848), πολιούχου του Γαλαξιδίου, με τον
τρούλο που διακρίνεται από παντού.
Συμπεριληπτικά μιλώντας, οι μαθητές/τριες  που  είχαν το ενδιαφέρον
και τη δημιουργική ανησυχία μπόρεσαν να συνδέσουν τη θεωρία των
μαθημάτων στην τάξη με τη βιωματική εμπειρία του πολιτιστικού
ταξιδιού. Η εκπαιδευτική αυτή επίσκεψη ήταν η καλύτερη κατακλείδα,
σ’ ένα ταξίδι  συσσωρευμένης γνώσης και ευκαιρία κοινωνικής
συναναστροφής  με τους μαθητές μας, οι οποίοι σε όλη τη διάρκεια
της εκδρομής μας υπήρξαν άκρως συνεργάσιμοι και συνεπείς στα
δικαιώματα όπως και στις υποχρεώσεις τους.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων