Ο ανεκπλήρωτος έρωτας της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη

Ο έρωτας της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη υπήρξε μια από τις πιο τραγικές και αδιέξοδες ιστορίες της ελληνικής λογοτεχνίας, αντικατοπτρίζοντας τόσο την εσωτερική πάλη της συγγραφέα, όσο και τις κοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες της εποχής.

Η Πηνελόπη Δέλτα έζησε σε μια εποχή γεμάτη πολιτικές αναταράξεις και βρέθηκε να αντιπαρατίθεται όχι μόνο με τις παραδοσιακές αξίες της οικογένειας και του γάμου, αλλά και με τις προσωπικές της επιθυμίες και τα συναισθήματα, τα οποία την οδήγησαν σε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, που τη σημάδεψε για πάντα.

Η γνωριμία της Πηνελόπης Δέλτα και του Ίωνα Δραγούμη στην Αλεξάνδρεια

Η συνάντηση της Πηνελόπης Δέλτα με τον Ίωνα Δραγούμη έγινε το 1905 στην Αλεξάνδρεια, σε κάποια κοσμική εκδήλωση. Εκείνη συνόδευε τον σύζυγο της Στέφανο Δέλτα κι εκείνος, υποπρόξενος της Ελλάδας, νεότερος κατά πέντε χρόνια, κατάφερε να τη γοητεύσει με τον ιδεαλισμό του και την έντονη προσωπικότητά του. Ωστόσο, η κοινωνική της θέση, ο γάμος της και η μητρότητα την εμπόδιζαν να ζήσει αυτόν τον έρωτα ανοιχτά.

Η Δέλτα, υπεύθυνη για την οικογένειά της, δεν μπορούσε να παραβεί τις κοινωνικές επιταγές και να εγκαταλείψει τον σύζυγό της. Παρόλα αυτά, ο πόθος της  για τον Δραγούμη παρέμενε ισχυρός, και η ερωτική αυτή σχέση, αν και πλατωνική, ήταν γεμάτη με συγκρούσεις και συναισθηματική ένταση. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου η Πηνελόπη Δέλτα έκανε δύο απόπειρες αυτοκτονίας.

Σε μια επιστολή της προς τον Ίωνα Δραγούμη στις 27 Ιουλίου 1906, η Πηνελόπη Δέλτα γράφει: «Μένω ακόμη ένα χρόνο, σου το έγραψα. Αν με θέλεις ύστερα, αν δεν αλλάξεις, Ίων μου, αν θέλεις τότε, πάρε με… Και τώρα όμως αν με ήθελες δεν θα μπορούσα να σου πω πια όχι. Τώρα δεν ξέρω πια τι θα πει τιμή και λόγος και όρκος. Ξέρω πως στον κόσμο κάπου ζεις εσύ, πως μ’ αγαπάς ακόμη, πως εσύ μπορείς να γίνεις δικός μου όποταν σε φωνάξω».

Η ίδια συνεχίζει «Ίων μου, δεν σε φωνάζω, μα αν με θελήσεις ποτέ, ξέρεις πού είμαι. Σε περιμένω πάντα και σ’ αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση• τ’ άλλα όλα πέθαναν, η αγάπη σου τα σκότωσε! Μη με φοβηθείς• αγαπώ άγρια, μα αγαπώ με φοβερή tendresse το χλωμό παιδί που με φίλησε στο στόμα εκεί στα πεύκα. Ίων μου, θα πεις πως είμαι τρελή και το ξέρω, μα όπως εκείνο το βράδυ, που πρώτη φορά με ξανάβλεπες, ύστερα από την πρώτη απόπειρα, ήσουν “τρελός για μένα”, έτσι κι εγώ είμαι τρελή για σένα…

»Και μεθώ και δεν ξέρω πια να λογαριάσω τι θα πει “τιμή” και “λόγος”. Ξέρω μόνο πως σ’ αγαπώ, τ’ ακούς, Ίων; σ’ αγαπώ άγρια και θέλω την αγκαλιά σου και το στόμα σου που φιλεί φρικτά, σε θέλω όλον, όλον, δικό μου για πάντα, και πονώ αλύπητα και ανυπόφορα, και μ’ έρχεται να φύγω απόψε, πριν από το γράμμα μου, να μη σου μιλήσω πια, να μη σου γράψω “σ’ αγαπώ”, μόνο να έλθω εκεί, να ορμήσω στο σπίτι σου, να χυθώ στο λαιμό σου και χωρίς λέξη, να πνίξω την αναπνοή σου, φιλώντας σε στο στόμα, ως που να κλείσεις τα μάτια σου και να πέσει το κεφάλι σου στον ώμο μου, χλωμό και αποκαμωμένο, μισοπεθαμένο από συγκίνηση και πόνο και χαρά που σκοτώνει. Το ξέρω πως είμαι τρελή• μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει…».

Η Πηνελόπη Δέλτα δεν δίστασε να εκμυστηρευτεί τα συναισθήματά της στον σύζυγό της, αναγνωρίζοντας τον έρωτά της για τον Δραγούμη, αλλά αυτό δεν είχε την αναμενόμενη κατάληξη. Ο Στέφανος Δέλτας έγινε έξαλλος και αρνήθηκε να της δώσει διαζύγιο, στερώντας της ολοκληρωτικά την ελευθερία της. Το ίδιο ακριβώς έκανε κι ο πατέρας της που της έθεσε το δίλημμα «ή τις κόρες σου ή τον εραστή σου». Εκείνη έκτοτε έπεσε σε συναισθηματική κατάθλιψη.

Η Δέλτα, παρότι απογοητευμένη από την αδυναμία να ζήσει τον έρωτά της, παραμένει πιστή στον Δραγούμη και εκδηλώνει μια απελπισμένη αγάπη, έτοιμη να του παραδοθεί ολόκληρη, ανεξαρτήτως των κοινωνικών και ηθικών περιορισμών.

Το 1912, η σχέση αυτή έφτασε στο τέλος της, όταν ο Δραγούμης ερωτεύτηκε τη μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη. Αυτό ήταν το τελειωτικό χτύπημα για τη Δέλτα, η οποία ένιωσε ότι έχανε οριστικά τον έρωτά της και τον άνθρωπο που είχε κυριαρχήσει στη σκέψη και την καρδιά της. Από εκείνη την περίοδο και για τα επόμενα χρόνια, ζούσε με μια συνεχόμενη θλίψη και με τον πόνο της απώλειας, ντυμένη πάντα στα μαύρα.

Αλλά ο Δραγούμης δεν έπαψε ποτέ να τη σκέφτεται. Παρά την προσωπική του ζωή και τις πολιτικές του αντιπαραθέσεις, της έστελνε γράμματα, προσπαθώντας να τη στηρίξει και να την ενθαρρύνει να απελευθερωθεί από τα κοινωνικά δεσμά και να ακολουθήσει την καρδιά της.

Η κατάρρευση της Πηνελόπης Δέλτα και το τραγικό της τέλος

Η εσωτερική αντίφαση που βιώνει η Δέλτα –το δίλημμα ανάμεσα στην πίστη στον γάμο και την επιθυμία για τον Δραγούμη– φανερώνει την τεράστια εσωτερική σύγκρουση, που την οδήγησε σε ακραία συναισθηματική απομόνωση.

Η δολοφονία του Δραγούμη το 1920 από τους Βενιζελικούς σήμανε το τέλος μιας εποχής για τη Δέλτα. Ο πόνος από την απώλεια του αγαπημένου της και η απομόνωση  στην οποία είχε καταδικάσει τον εαυτό της τη βύθισαν σε βαθιά ψυχολογική κρίση. Η κατάσταση της ήδη κλονισμένη υγεία της επιδεινώθηκε, όταν διαγνώστηκε με πολυομυελίτιδα το 1925, γεγονός που την καθηλώθηκε σε αναπηρικό αμαξίδιο.

Στις αρχές του 1941 ο Δραγούμης αν και νεκρός «μπήκε» ξανά στη ζωή της Δέλτα. Ο αδελφός του, Φίλιππος, της παρέδωσε τα προσωπικά του ημερολόγια και αρχεία και εκείνη, αφού ξόδεψε αμέτρητες ώρες μελετώντας τα, πρόσθεσε άλλες χίλιες περίπου σελίδες στο έργο του αγαπημένου της.

Η Πηνελόπη Δέλτα έβαλε τέλος στην ζωή της τον Μάιο του 1941. Το δηλητήριο που πήρε στις 2 Μαΐου 1941 τη σκότωσε μετά από πέντε ημέρες βασανιστηρίων, ενώ τα γερμανικά στρατεύματα έμπαιναν στην Αθήνα. Πολλοί θεώρησαν πως η αυτοκτονία της έγινε για πατριωτικούς λόγους, όμως η λέξη «Σιωπή», που διάλεξε για την επιγραφή στον τάφο της, συμβόλιζε την ατέρμονη θλίψη της για έναν έρωτα που δεν κατάφερε να ζήσει.

newsit.gr