Πως το tik-tok και η τραπ «σχηματοποιούν» τη βία στα παιδιά!

Μίσος και διχόνοια κυριαρχούν στις παιδικές συνειδήσεις
Οι μαθητές μετατρέπονται σε street fighters

Έξαρση παιδικής βίας, εγκλήματα με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά. Τι φταίει; Γιατί οι
καταστάσεις είναι εκτός ελέγχου; Γιατί γεμίζει το αστυνομικό δελτίο με πρωταγωνιστές
αμούστακα παιδιά. Τα παιδιά είναι δέκτες απίστευτης βιαιότητας η οποία εκπέμπεται από
τα…κινητά τους. Γι’ αυτό και η κατάσταση μέχρι αυτή την στιγμή δεν μπορεί να
οριοθετηθεί.
Του Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλου
Στο Trikalaidees.gr ειδικοί σκιαγραφούν το φαινόμενο και εξηγούν γιατί έχει πάρει
ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Οι αριθμοί λένε την αλήθεια και αυτή είναι όξυνση της παιδικής βίας
Στη γλώσσα των αριθμών δεν χωρούν υπεκφυγές και αοριστίες. Τα νούμερα καταγράφουν
τα αληθινά γεγονότα χωρίς να χωρά αμφισβήτηση.
Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των στοιχείων προκαλούν έντονη ανησυχία και
προβληματισμό, καθώς δείχνουν ότι η βία ανηλίκων «αναβαθμίζεται» και τείνει να πάρει
θλιβερές διαστάσεις. Το φαινόμενο, όπως λένε πηγές του υπουργείου Προστασίας του
Πολίτη, δεν είναι «αστυνομικής φύσης» αλλά κοινωνικό και γι' αυτό δεν θα πρέπει η
πολιτεία να εναποθέσει μόνο στην Αστυνομία τις προσδοκίες για την επίλυσή του.
Το πρώτο εξάμηνο του 2023 πολλαπλασιάστηκαν κατά πολύ μεγάλο ποσοστό οι υποθέσεις
με ανήλικους που κατηγορήθηκαν για πρόκληση σωματικών βλαβών, όπως εκτοξεύτηκαν
και οι υποθέσεις με ανήλικους που κατηγορήθηκαν για επικίνδυνες σωματικές βλάβες.
Πιο συγκεκριμένα, το 2022 κατηγορήθηκαν 291 ανήλικοι για πρόκληση σωματικών βλαβών
ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023 κατηγορήθηκαν 416. Για επικίνδυνες σωματικές
βλάβες σχηματίστηκαν το 2022 συνολικά 56 δικογραφίες, ενώ το 2023 σχηματίστηκαν 84
δικογραφίες. Σχεδόν διπλασιασμό των ανήλικων που κατηγορήθηκαν για βιασμό είχαμε το
2023 όταν και σχηματίστηκαν δικογραφίες σε βάρος 29 ανηλίκων, ενώ το αντίστοιχο
διάστημα του 2022 είχαν κατηγορηθεί 16 ανήλικοι. Για το αδίκημα της κλοπής
κατηγορήθηκαν το 2023 συνολικά 1237 ανήλικοι, ενώ πέρυσι είχαν κατηγορηθεί 902. Για
ληστεία σχηματίστηκαν 150 δικογραφίες το 2022 σε βάρος ανήλικων, ενώ το 2023 άγγιξαν
τις 198. Για ναρκωτικά κατηγορήθηκαν το 2022 συνολικά 457 ανήλικοι, ενώ το 2023
συνολικά 717. Επίσης, διπλασιάστηκαν οι υποθέσεις εξύβρισης, με την Αστυνομία να
σχηματίζει το 2023 104 δικογραφίες έναντι 41 που ήταν ένα χρόνο νωρίτερα.

Μαρία Γαλάνη Ψυχολογος-Ψυχοθεραπευτρια: Ένα φαινόμενο μίμησης της βίας
«Το TikTok είναι ένα φαινόμενο μίμησης από το οποίο τα παιδιά έλκονται. Το
ίδιο συμβαίνει και με την τραπ που διαδίδεται από τις διαδικτυακές εφαρμογές και
όχι μόνο, μουσική που απευθύνεται κυρίως στους εφήβους με στίχους
αποτελούμενους από ύβρεις, βωμολοχίες, απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς προς το
γυναικείο φύλο, προτροπή για σωματική βία. Οι έφηβοι θέλουν να ανήκουν στην
ίδια κοινωνική ομάδα, να μη διαφέρουν από τους υπόλοιπους συνομηλίκους και να
γίνονται αποδεκτοί. Όταν, λοιπόν, η νέα μόδα επιτάσσει να ακούει ένας έφηβος το
συγκεκριμένο είδος μουσικής, να ακολουθεί τους συνομήλικους του στις
διαδικτυακές εφαρμογές , όπως είναι το TikTok , για να γίνει αποδεκτός από τους
υπόλοιπους, υπάρχει μιμητισμός. Σημειώνεται ότι ο μέσος χρόνος χρήσης ενός παιδιού
είναι 105 λεπτά/ημέρα. Κατά τη διάρκεια αυτή, το παιδί «φλερτάρει» με τον κίνδυνο
καθώς το μέσο δεν έχει διαφάνεια και ταυτόχρονα καιροφυλαχτούν πολλοί
κίνδυνοι. Τα σύντομα βίντεο και οι δόσεις ντοπαμίνης που δίνει το TikTok
στους χρήστες του, μπορεί να τους κάνουν να χάσουν ώρες από την ημέρα
τους «σκρολάροντας» ατελείωτα στην οθόνη τους. Τα παιδιά έχουν εύκολη
πρόσβαση στο επιβλαβές, βίαιο και ακατάλληλο περιεχόμενο του TikTok,
του οποίου οι επικίνδυνες προκλήσεις του καθοδηγούν τους νεαρούς
χρήστες να πνιγούν, να παίζουν με τον ηλεκτρισμό, να βάλουν φωτιά και
πολλά άλλα. Το ρατσιστικό περιεχόμενο , η ακατάλληλη γλώσσα , το
γυμνό, ο προκλητικός χορός προβάλλονται χωρίς φιλτράρισμα μέσα από τα
σύντομα βιντεάκια. Ακόμη συζητήσεις γύρω από θέματα ψυχικής υγείας
μπορεί να προκαλέσουν αυτοτραυματισμό, να πυροδοτήσουν αντιδράσεις
υποτιμητικές και σαρκαστικές σε παιδιά με κατάθλιψη. Μερικοί
ενθαρρύνονται ακόμη και δημόσια να αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν».

Ειρήνη Κρυσταλλίδου, ψυχολόγος : Πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ομαλοποιούν
και φυσιολογικοποιούν τη βία
«Προκειμένου να κατανοήσουμε το φαινόμενο της βίας στα παιδιά και τους εφήβους και το
πως αυτό εξελίσσεται και σχηματοποιείται υπό την επίδραση των κοινωνικών δικτύων
αρκεί να το παραλληλίσουμε με μια μεταδοτική ασθένεια. Πρόσφατες έρευνες έχουν
καταδείξει ότι οι βίαιες τάσεις τείνουν να διαδίδονται σε ολόκληρο τον πληθυσμό των
ομάδων των κοινωνικών δικτύων ομοίως με μεταδοτική ασθένεια. Η επίδραση που θα
ασκήσουν σχετίζεται με την αμεσότητα της έκθεσης στην προβληματική συμπεριφορά, τη
διάρκεια και τη σημασία της. Τα παιδιά και οι έφηβοι τείνουν να εστιάζουν και να
επηρεάζονται από την ομάδα συνομηλίκων. Η αφιλτράριστη σύνδεση μέσω των κοινωνικών
δικτύων και η επιθυμία αποδοχής πυροδοτούν την μετάδοση των βίαιων τάσεων.
Από την άλλη, ο όγκος του επιθετικού περιεχομένου που διαδίδεται σε διάφορες
πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης ομαλοποιεί και φυσιολογικοποιεί τη βία,
απευαισθητοποιεί τα παιδιά και εφήβους στον πόνο και τα βάσανα των άλλων και
πολλές φορές προτρέπει τη συμμετοχή τους σε βίαιες δραστηριότητες στο πλαίσιο του
ανήκειν σε μία ομάδα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σίγουρα ένα εξαιρετικά ισχυρό
στοιχείο, ένας καταλύτης στην εξάπλωση της βίας με την μορφή μεταδοτικής ασθένειας.
Με μια τέτοια βέβαια θεώρηση της μετάδοσης της βίας μέσω των κοινωνικών δικτύων ως
μεταδοτικής ασθένειας αντίστοιχα και η πρόληψη της θα πρέπει να ιδωθεί υπό αυτό το πρίσμα.

Η ευαισθητοποίηση, η εκπαίδευση ενός παιδιού ή εφήβου θα έχει
μεταδοτικό αποτέλεσμα και στο σύνολο των ατόμων που αυτό αλληλοεπιδρά. Και καθώς η
αλληλεπίδραση του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει γεωμετρικό εκθέτη, η σωστή
αξιοποίηση τους θα μπορούσε να βοηθήσει τη μείωση του φαινομένου».

Νάσια Σκαμπαρδώνη, ψυχολόγος: Τα βιντεοπαιχνίδια και η μουσικήενισχύουν τη βία
«Η παραβατικότητα των ανηλίκων είναι η μάστιγα της εποχής, κι όλο και πληθαίνουν τα
περιστατικά ενώ το όριο ηλικίας που εμφανίζονται αποκλίνουσες συμπεριφορές όλο και
μειώνεται. Φαίνεται ξεκάθαρα πλέον η αγριότητα που υπάρχει στην τέλεση βίαιων
πράξεων κι η πλήρης αδιαφορία για τις συνέπειες. Δημιουργούνται συμμορίες σε
περιοχές που θέλουν να ελέγχουν όπως και στο σχολείο και ομάδες νέων εκφοβίζουν
άλλα παιδιά ίδιας ή μικρότερης ηλικίας, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να
επιβληθούν, αλλά και να φανούν δυνατοί στα μάτια των υπολοίπων, με το να
κλέβουν, ή να προκαλούν καταστροφές ή να χτυπούν άλλα παιδιά ακόμη και να
χρησιμοποιούν ουσίες και αλκοόλ ή ακόμα και μαχαίρια ως όπλα.
Τα βιντεοπαιχνίδια και η μουσική που ενισχύουν τη βία συμβάλλουν, όπως και τα social
media που διαφημίζουν παραβατικές συμπεριφορές και τα επικροτούν. Χρειάζονται όρια
και εποπτεία από την οικογένεια, διότι η έλλειψη εποπτείας φαίνεται να οδηγεί σε άγνοια
όσον αφορά τις παρέες και τη δραστηριότητα των παιδιών
Αρκετές φορές οι γονείς μπορεί να υποτιμούν συμπεριφορές των παιδιών τους και να
θεωρούν πως είναι στα όρια της πλάκας όμως καταλήγουν να φτάνουν στα όρια της
αδιαφορίας και η βία να κλιμακώνεται. Ή ακόμα και να προσπαθούν να αποκρύψουν ή να
κουκουλώσουν συμπεριφορές βίαιες των παιδιών τους με αποτέλεσμα να τα ενισχύουν στο
να τις επαναλαμβάνουν σαν μοτίβο πλέον. Παράλληλα ο ρόλος του σχολείου είναι
σημαντικός και χρειάζεται να δίδεται έμφαση και προσοχή όταν συμβαίνουν περιστατικά
παραβατικότητας ώστε να μπαίνουν όρια χωρίς το σχολείο να τα αγνοεί».

Πέγκυ Φούρκα, συγγραφέας: Να εμφυσήσουμε αρχές αδερφοσύνης στα παιδιά μας
Απο το 2015 που επισκέπτομαι σχολεία με αφορμή το βιβλίο μου, για τον σχολικό
εκφοβισμό μέχρι και σήμερα, νιώθω πως δυστυχώς η βία αυξάνεται και οφείλουμε σαν
κοινωνία να λάβουμε σοβαρά μέτρα. Ο εγκλεισμός της πανδημίας, η έλλειψη
κοινωνικοποίησης σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, έφεραν μειωμένη αντοχή και
ίσως και θυμό σε κάποιες οικογένειες. Τα παιδιά κατέφυγαν στα παιχνίδια βίας σαν τρόπο
εκτόνωσης και έκφρασης και αυτή η βία έγινε πραγματικότητα και σε κάποια παιδιά
δυστυχώς έγινε καθημερινότητα. Ο ρόλος της οικογένειας και βεβαίως και του σχολείου
είναι μείζονος σημασίας! Χρειάζεται συνεργασία για να παρθούν σωστά μέτρα.
Προσωπικά, νιώθω ότι έχουν εξασθενήσει οι προσπάθειες σε σύγκριση με τις δράσεις που
γινόντουσαν εννιά χρόνια πριν. Μας είχε σοκάρει ο θάνατος δυο παιδιών και είχαμε
ενεργοποιηθεί τώρα νιώθω ότι δεν γίνονται σοβαρές προσπάθειες. Ας προσπαθήσουμε να
εμφυσήσουμε αρχές αδερφοσύνης στα παιδιά μας, ας συνεργαστούμε στην οριοθέτηση και
ας παλέψουμε όσοι ακόμη έχουμε αντοχές, απέναντι στο φαινόμενο της βίας. Τα παιδιά
μας, μας έχουν ανάγκη και οφείλουμε να αγωνιστούμε σαν γονείς, σαν εκπαιδευτικοί, σαν
κοινωνία.

Τα κινητά τους εκπέμπουν…βία και επιθετικά πρότυπα

Το 70%-80% των παιδιών του δημοτικού έχουν πρόσβαση στο TikTok. Τα παιδιά δεν
μπορούν να βάλουν όριο στο πόσο θα παρακολουθήσουν, με αποτέλεσμα τα περισσότερα
περιστατικά εξάρτησης να τα παρατηρούμε εδώ, κι εδώ η κατάσταση είναι ρευστή καθώς
κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι το επόμενο βίντεο που θα αντικρίσει το παιδί και πόσο
κατάλληλο θα είναι για την ηλικία του. Τα παιδιά πολλές φορές νιώθουν μοναξιά,
παραμελημένα από την οικογένειά τους, από το σχολείο, και από την κοινωνία γενικότερα.
Έτσι προσπαθούν να βρουν ένα στοιχειώδες ενδιαφέρον από κάποιον, έστω και εάν θέτουν
σε κίνδυνο τη ζωή τους ή αν τα κακοποιούν λεκτικά και άλλα παιδιά.