Σοφία Γεωργίου: Λόγος περί ταυτοποίησης μέσω του DNA

Το DNA ως το γενετικό υλικό κάθε οργανισμού περιέχει ολόκληρη τη πληροφορία για τη λειτουργία, προσαρμογή και αναπαραγωγή αυτού. Το DNA μεταξύ μας διαφέρει περίπου κατά 0.1%, η οποία διαφορά έγινε η αιτία ο Dr. Alec Jeffrey, το1984, να εισαγάγει τη βάση για τη ταυτοποίηση, μέσω του DNA (DNA profiling) (J. Bukyya et al, 2021, Glob Med Genet). Στη εξέλιξη της επιστήμης της μοριακής ιατροδικαστικής (molecular forensics) έχουν συμβάλει ουσιαστικά τα επιτεύγματα των Βιοϊατρικών επιστημών (Γενετικής, Βιοχημείας, Μοριακής Βιολογίας κ.α.). Ως κοινό μάθαμε πολλά για την επιστήμη αυτή μέσω της σειράς CSI, που δεν υπερβάλει κανείς αν πει ότι η ίδιοι οι επιστήμονες-εγκληματολόγοι καλούνται να βοηθήσουν στη σκηνοθεσία. Ωστόσο, η πραγματική εργασία σε ένα εγκληματολογικό εργαστήριο διαφέρει από τη σειρά στη ταχύτητα εύρεσης του ενόχου, καθώς και στη διεπιστημονικότητα που απαιτείται (συνεργασία με αστυνομικές αρχές, κ.α.) (www.lifo.gr/now/greece/mia-episkepsi-sta-ergastiria-toy-ellinikoy-csi-edo-poy-exihniazontai-ta-megalytera). Στην Ελλάδα, λειτουργεί η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών όπου εξιχνιάζει καθημερινώς υποθέσεις, όπως εγκλήματα και τραγωδίες.

Πιστοποιημένες διαδικασίες, αποστειρωμένος χώρος, επιστημονική ακεραιότητα, αντικειμενικότητα, συνεργασία με άλλες ειδικότητες, συνεχή κατάρτιση είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά ενός εγκληματολόγου. Ασφαλιστικές δικλείδες είναι οι πολλές επαναλήψεις, και οι μάρτυρες ελέγχου, καθώς η διαδικασία δεν είναι τόσο απλή, όπως παρουσιάζεται στην τηλεοπτική σειρά. Δείγματα λαμβάνονται από διάφορα βιολογικά υλικά (τρίχες, επιθήλια), μιας και παντού αφήνουμε το γενετικό μας αποτύπωμα. Η ταυτοποίηση προφέρει πιστότητα πέρα από κάθε αμφιβολία, όμως δεν αρκεί η ύπαρξη του DNA στο χώρο, καθώς χρειάζεται ο συνδυασμός με τα υπόλοιπα στοιχεία. Πολλές φορές το DNA δρα αθωωτικά και όχι κατηγορηματικά, ενώ πλέον εξιχνιάζονται υποθέσεις δεκάδες χρόνια μετά. Στην Ελλάδα, κυρίως λειτουργεί βάση δεδομένων συγγενών/υπόπτων, ανά περίπτωση, ενώ διεθνώς έχει δημιουργηθεί η Combined DNA Index System (CODIS) (L. Wilson, 2023, Encyclopedia of Forensic Sciences). H ιδιωτικότητα πρέπει πάντα να διαφυλάσσεται.

Τα άλματα των σύγχρονων Βιοϊατρικών επιστημών φέρνουν και νέα εργαλεία στη μοριακή ιατροδικαστική, όπως η αξιοποίηση μη-ανθρώπινου DNA στη σκηνή, καθώς και η εισαγωγή νεών δεικτών DNA ή/και RNA στην ταυτοποίηση (J. Butler, 2023, Forensic Science International: Synergy). Περιμένοντας τις εξελίξεις, λοιπόν!

Γράφει η Σοφία Γεωργίου, M.Sc., Ph.D

Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη του Προγράμματος B.Sc (Hons) Βιοϊατρικών Επιστημών στο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ…