Καθώς αναλογιζόμαστε τα τελευταία, που πραγματοποιήθηκαν την Τρίτη 2 Ιουλίου στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη, είναι απολύτως σαφές ότι και η φετινή χρονιά δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Οι 38 φιναλίστ παρουσίασαν ήδη μια σειρά από εξαιρετικές κατασκευές, αποτελώντας απόδειξη της δύναμης της συλλογικής ευφυΐας στην επιμέλεια μιας αρχιτεκτονικής εφευρετικότητας που ανταποκρίνεται στο πνεύμα της εποχής μας.

Η αρχιτέκτονας Νέλλη Μάρδα απένειμε τις διακρίσεις για το «Καλύτερο Πρώτο Έργο Νέου Αρχιτέκτονα», ο καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γιώργος Τζιρτζιλάκης για την «Καλύτερη Μελέτη», η αρχιτέκτονας Αγνή Κουβελά για την «Καλύτερη Νέα Αρχιτεκτονική σε Υφιστάμενο Κτήριο», και ο αρχιτέκτων Δημήτρης Φιλιππίδης για το «Καλύτερο Πραγματοποιημένο Έργο».

Φέτος, την κριτική επιτροπή αποτέλεσαν οι Amale Andraos (WORKac), Diego Arraigada (Diego Arraigada Arquitectos), και Nuno Brandãο Costa (brandao costa arquitectos).

Επιπλέον, απονεμήθηκαν για έβδομη συνεχή χρονιά τα Βραβεία Συναδέλφων για το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο και την καλύτερη μελέτη. Κριτές σε αυτά ήταν οι αρχιτέκτονες που συμμετείχαν στη διοργάνωση.

Δείτε του νικητές των Βραβείων Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2024

Πραγματοποιημένο έργο

To βραβείο καλύτερο πραγματοποιημένο έργο δόθηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο InDetail Architecture για το ξενοδοχείο «Hidden Ladies Suites».

Η τοποθεσία του έργου είναι χαρακτηριστική της νότιας ακτής της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων της Κρήτης, με τα Λευκά Όρη να δεσπόζουν στον τόπο στα βόρεια και το Λιβυκό Πέλαγος να ανοίγεται διάπλατα σαν άπειρο στα νότια του.

Το έργο αποτελείται από τέσσερις σουίτες 45τ.μ. με τις αυλές τους, οι οποίες έχουν ιδιωτικότητα, μαζί με ανεμπόδιστη θέα. Το λευκό χρώμα χρησιμοποιείται στις προσόψεις των κτιρίων και στους τοίχους εξωραϊσμού. Ο διάδρομος που συνδέει την είσοδο των σουιτών με το παρακείμενο ξενοδοχείο είναι στρωμένος με πέτρα, η οποία δένει με το γύρω βραχώδες έδαφος καθώς και με τις διάφορες περιφράξεις. Γυαλισμένο σκυρόδεμα από λευκό κυρίως τσιμέντο χρησιμοποιείται για την υπόλοιπη σκληρή διαμόρφωση, προκειμένου να δοθεί η αίσθηση ενός συνεχούς εδάφους.

Τα κτίρια κάνουν άφθονη χρήση του γυαλιού, κάνοντας τους εσωτερικούς χώρους να μοιάζουν σαν να είναι ένα με το περιβάλλον. Ολόκληρο το δάπεδο κάθε σουίτας είναι στρωμένο με τσιμεντοκονία ενώ ο εσωτερικός σχεδιασμός διατηρείται απογυμνωμένος αλλά εκλεπτυσμένος, με πολλές λεπτομέρειες στις ξύλινες επιφάνειες, τα ενσωματωμένα περιβλήματα στα παράθυρα, την οροφή και τον φωτισμό.

Νέα Αρχιτεκτονική σε Υφιστάμενο Κτίριο

To βραβείο κέρδισε το αρχιτεκτονικό γραφείο DeMachinas + Elina Loukou για το υπέροχο Three Object Apartment.

Η ανακαίνιση του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου αυτού του μοντερνιστικού κτιρίου αναβαθμίζει τον εσωτερικό χώρο σε ένα σύγχρονο διαμέρισμα, ενώ παράλληλα αποτελεί μια μελέτη της ημιτελούς αρχιτεκτονικής. Σε αυτό το έργο, μαζί με τους πελάτες, το γραφείο διερεύνησε και πειραματίστηκε με με μια αισθητική πλήρως προσαρμοσμένη στις υπάρχουσες ιδιότητες του χώρου, όπως αποκτήθηκε.

Το κτίριο βρίσκεται σε μια περιοχή με έντονο οικιστικό χαρακτήρα και σχεδιάστηκε ακολουθώντας τις αρχές της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό.

Πρώτο Έργο Νέου Αρχιτέκτονα

Το βραβείο απέσπασε το γραφείο Oikonomakis Siampakoulis Architects για το γκαράζ στάθμευσης με μαρμάρινη υποδοχή στην Αθήνα.

Ακριβώς στην καρδιά της Αθήνας, το στούντιό ανέλαβε να ανακαινίσει ολόκληρο το ισόγειο 1200 τ.μ. ενός γκαράζ στάθμευσης. Το 7ώροφο κτίριο στάθμευσης που εξυπηρετεί περίπου 1000 πελάτες ημερησίως βρίσκεται σε μια περιοχή γνωστή για τα δικηγορικά και ιατρικά ιατρεία, τα εμβληματικά καταστήματα και τα κεντρικά γραφεία επιχειρήσεων, ενώ βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με σημαντικά δημόσια κτίρια, όπως το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Ακαδημία Αθηνών, η Νομική Σχολή Αθηνών, το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων.

Η εγκατάσταση διαθέτει 2 κύριες εισόδους, καθώς βρίσκεται στη διασταύρωση της οδού Σόλωνος και της οδού Ασκληπιού. Σε μια περιοχή που πάσχει από σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα και απουσία διαθέσιμων χώρων στάθμευσης, τα πολυώροφα γκαράζ παίζουν σημαντικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του κέντρου της πόλης, ωστόσο οι περισσότερες από αυτές τις εγκαταστάσεις είναι συχνά υποβαθμισμένες και χωρίς ιδιαίτερη μέριμνα για το σχεδιασμό τους και την εμπειρία του χρήστη.

Ως εκ τούτου, το έργο αυτό έδωσε την ευκαιρία στο γραφείο να επανεκφράσει τον τρόπο με τον οποίο αυτή η εγκατάσταση υποδομής επηρεάζει τόσο την έναρξη όσο και την ολοκλήρωση της εργάσιμης ημέρας των πελατών της.

Καλύτερη Μελέτη

Το βραβείο απονεμήθηκε στους NYSA Architects για το ξενοδοχείο Terra Dionysia στη Σαντορίνη.

Το έργο τοποθετείται σε έναν εγκαταλειμμένο αμπελώνα στην βορινή πεδιάδα του νησιού. Η «περιθωριακή» θέση του ξενοδοχείου επέτρεψε στους αρχιτέκτονες να φέρουν στην επιφάνεια άγνωστες πλευρές του νησιού, πιο απτικές και λιγότερο οπτικές, αποκαθιστώντας τον αμπελώνα και εισάγοντας την αμπελουργική μυσταγωγία στην εμπειρία του ξενοδοχείου.

Κόντρα στην ισχύουσα τάση που επιτάσσει τα ξενοδοχεία να στρέφονται προς μια πανοραμική θέα στη θάλασσα, το συγκρότημα στρέφεται προς στον ηφαιστειακό κώνο, δημιουργώντας ένα ανοικτό κάδρο που ολοκληρώνεται από το ηφαίστειο. Το ξενοδοχείο οργανώνεται σαν ένα μικρό μοναστήρι, με εννιά κατοικίες τοποθετημένες κατά μήκος δύο αξόνων που καλύπτονται με ξύλινη πέργκολα. Αντιδιαμετρικά της εισόδου, σε μια τριγωνικά απόληξη του κύκλου τοποθετείται το υπόγειο κελάρι όπου γίνεται η αποθήκευση και η δοκιμή του οίνου. Το δωμάτιο-κελί αποτελεί την υλοποιημένη δήλωση της απομόνωσης. Το κάθε δωμάτιο, ελαφρώς βυθισμένο στο έδαφος αποσυνδέει την οριζόντια εμπειρία θέασης που συνήθως συσχετίζεται με τον τουρισμό. Ο παραθεριστής πλέον δεν είναι επισκέπτης-θεατής σε ένα εξωτικό αξιοθέατο αλλά ένας κάτοικος που απολαμβάνει τις καθημερινές δραστηριότητες της ενατένισης, του περιπάτου, του φαγητού και του ύπνου όπως αυτές πλαισιώνονται από τη Θηραϊκή γη.

Βραβεία Συναδέλφων

Για την καλύτερη μελέτη νικήτες ήταν και πάλι οι NYSA Architects για το Terra Dionysia στη Σαντορίνη ενώ το βραβείο συναδέλφων καλύτερου πραγματοποιημένου έργο κέρδισαν οι P4Architecture για τις τρεις εξοχικές κατοικίες στη Μάνη.

Το έργο αυτό διερευνά τις αρχές της αρχιτεκτονικής της Μάνης, όπως εξελίχθηκε μέσα από τη μακρά ιστορία της, η οποία συνδέεται στενά με την έντονη βραχώδη τοπογραφία της, τα διαθέσιμα υλικά και τις τεχνικές κατασκευής. Μια αρχιτεκτονική στενά συνδεδεμένη με τη γη, όπου οι μορφές και οι αναλογίες αναδύονται από την εγγενή υλικότητα και την εγγενώς αυστηρή δομή του ελάχιστου.

Η πέτρα, το ξύλο και η γη συνθέτουν αρμονικά στο πνεύμα του ουσιώδους, καλύπτοντας λειτουργικές ανάγκες με το λιγότερο δυνατό υλικό και προσπάθεια. Η σύνθεση επιδιώκει να διατηρήσει αυτές τις αρχές, προσπαθώντας να τις εφαρμόσει στο παρόν για να δημιουργήσει τρεις ξεχωριστές εξοχικές κατοικίες που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες.

Οι κατοικίες, διακριτές και άμεσα συνδεδεμένες με το μονοπάτι, διατηρούν την κλίμακα και τις διαστάσεις που συναντώνται σε περίοπτη θέση στους ιστορικούς οικισμούς της Μάνης. Οι δύο πρώτες κατοικίες – της ίδιας τυπολογίας – τοποθετούνται παράλληλα με το μονοπάτι και την κλίση του οικοπέδου, ελαχιστοποιώντας τις εκσκαφές επί τόπου. Ο τρίτος αρχιτεκτονικός όγκος, με τις ίδιες αναλογίες, τοποθετείται κάθετα προς το μονοπάτι, ορίζοντας το, ενώ ταυτόχρονα ανοίγεται προς το νότο, διατηρώντας την ιδιωτικότητα του.

Ένα πολύ ξεχωριστό έργο που επιχειρεί να επανερμηνεύσει την ιστορική οικιστική αρχιτεκτονική της Μάνης, όχι στη μορφολογική της έκφραση ως νοσταλγική εικόνα, αλλά στις αξίες και τις αρχές που τη δημιούργησαν. Αποφεύγει να μιμείται τα παραδοσιακά κτίρια, χρησιμοποιώντας τα λιγότερα δυνατά υλικά και προσπάθειες για να καλύψει τις λειτουργικές ανάγκες της σύγχρονης διαβίωσης ελαχιστοποιώντας το αποτύπωμα στο βραχώδες μεσογειακό τοπίο.