Φωτογραφήματα από την δικηγόρο, Φωτεινή Μπαλούτσου
«Μαμά, όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω σαν την……»
Μια σκέψη ιδανική για να μας δώσει δύναμη και πείσμα να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας και τις αδυναμίες μας, να μας βοηθήσει να εκπληρώσουμε τα «όνειρα» που φάνταζαν ακατόρθωτα. Είτε την εκμυστηρευτήκαμε είτε την κρατήσαμε κρυμμένη στην ψυχή μας.
Η ανάγκη να οικειοποιηθούμε ένα πρότυπο είναι πηγαία και δεν είναι φαινόμενο μιας εποχής. Εμφανίζεται τόσο κατά την παιδική όσο και την εφηβική ηλικία, πολλές φορές μάλιστα και αργότερα, όταν ήδη έχουμε ολοκληρωθεί ως προσωπικότητες.
Πρότυπα θεωρούνται πρόσωπα άξια μίμησης για τα θετικά τους χαρακτηριστικά και για την επιρροή που μπορούν να ασκήσουν, διότι ενσαρκώνουν αξίες και ιδανικά για τα οποία αποτελούν αντικείμενο θαυμασμού. Αυτή είναι και η διαφορά με τα είδωλα όπου είναι συνήθως πρόσωπα που γίνονται αποδέκτες άκριτης λατρείας και προκαλούν μιμιτισμό ασχέτου αξιών και ιδανικών.
Είναι στη φύση του ανθρώπου να αναζητά άτομα-πρότυπα που θα τα έχει ψηλά στην υπόληψή του, ώστε μια μέρα να καταξιωθεί όπως αυτά. Απαραίτητο λοιπόν στοιχείο είναι η έμπνευση. Το άτομο –πρότυπο εμπνέει…. .αποτελεί σημείο αναφοράς στη ζωή μας και μέσω αυτού προσπαθούμε να ανακαλύψουμε το «είναι» μας και να ταυτοποιήσουμε τα προσωπικά μας «θέλω» και φιλοδοξίες μαζί του. Επομένως, κάλλιστα δύναται να ειπωθεί ότι το πρότυπο αποτελεί κίνητρο δράσης- για την κατάκτηση του νέου- αντίδρασης- για την αποβολή του στερεότυπου – και προόδου για την επίτευξη του στόχου. Διότι κατά αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα στα πρόσωπα που τα αναζητούν να τα μιμηθούν και να ακολουθήσουν τα βήματα τους κάνοντας πράγματα αξιόλογα.
Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει, τα ήθη έχουν αναδιαμορφωθεί και τα πρότυπα του σύγχρονου ατόμου καλύπτουν πλέον διαφορετικές ανάγκες σε σχέση με το παρελθόν . Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η τρέχουσα εποχή είναι περισσότερο εποχή αποδόμησης ειδώλων και προτύπων και αυτό οφείλεται στην έλευση των social media.
Όμως ακόμη και έτσι, ακόμη σε αυτή την “ιντερνετική» εποχή, η λάμψη, το έργο και η διάκριση κάποιων αξιόλογων προσώπων δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητα. Θα πρέπει να μας εντυπωσιάζουν και να μας παροτρύνουν να γίνουμε ακόλουθοι ή τουλάχιστον διδάξαντες με όποιον τρόπο μπορούμε κυρίως στους νέους.
Υπάρχουν πολλά σημαντικά πρόσωπα παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπο για όλους μας, ανεξαρτήτως ηλικίας .Πρόσωπα που με τον δυναμισμό, την παιδεία, την ευαισθησία, την τόλμη, την γνώση και την ανάλογη εκπαίδευση διέπρεψαν στον τομέα τους ο καθείς αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση..
Επί του παρόντος όμως, την «παράσταση θα κλέψουν» κάποιες ελληνίδες -πρότυπα, θέλοντας να ξεχωρίσουμε και να προβάλλουμε την γυναικεία «ανδρεία» που δεν αποτελεί μόνο προνόμιο των ανδρών αλλά και στοιχείο γένους θηλυκού. Την υπερβατική αυτή ενέργεια που σχετίζεται με το σθένος και την ανυποχωρητικότητα μπροστά στις δυσκολίες, τις φοβίες και τις προκλήσεις της ζωής. Θα γνωρίσουμε γνωστές γυναίκες- πρότυπα που έλαβαν επάξια βραβεία, τίτλους, συγχαρητήρια και θαυμασμό για το έργο και την προσφορά τους … γυναίκες που δικαίως ανταμείφθηκαν για την «ανδρεία» τους.
Εξέχουσα θέση στον μακρύ κατάλογο των γυναικών αυτών έχει η Ελένη Γλύκατζη –Άρβελερ. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης το 1967 και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης στην 700 χρόνων ιστορία του, το 1976.Θεωρείται μία από τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες της βυζαντινολογίας με πολλαπλές τιμητικές διακρίσεις όπως «Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, «Ταξιάρχης των Τεχνών και των Γραμμάτων» και άλλες.
Ακολουθεί η Άννα Ψαρούδα- Μπενάκη, η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής. Ομότιμη καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την περίοδο 1989-1993 ανέλαβε κατά σειρά τα καθήκοντα της αναπληρώτριας Υπουργού Παιδείας, της Υπουργού Πολιτισμού και Δικαιοσύνης. Το έτος 2004 έγινε η πρώτη Ελληνίδα Πρόεδρος της Βουλής.
Τιμητική θέση κατέχει επίσης η κορυφαία ελληνίδα υψίφωνος του 20Ου αιώνα παγκοσμίου φήμης Μαρία Κάλλας Commendatore OMRI και παγκοσμίως γνωστή ντίβα της όπερας. Μετά τη «σκάλα του Μιλάνου ήταν η σειρά της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ) να υποκλιθεί στο φαινόμενο Μαρία Κάλλας το 1956. Το πλήρες όνομα της είναι Μαρία Σοφία Άννα Καικιλία Καλογεροπούλου και η ζωή της «αφιερωμένη» στον ανεκπλήρωτο έρωτα της ζωής της Αριστοτέλη Ωνάση τον οποίο ευελπιστούσε ότι θα παντρευτεί, κάτι βεβαίως που ποτέ δεν έγινε.
Συνεχίζουμε με την Κατερίνα Φωτοπούλου στον τομέα της ψυχολογίας. Νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου και ερευνήτρια στη Βρετανία. Της απονεμήθηκε το βραβείο Σταδιοδρομίας Ελίζαμπεθ Γουόριγκτον της Βρετανικής Νευροψυχολογικής Εταιρείας. Σε πρόσφατο ρεπορτάζ του Guardian μίλησε μεταξύ άλλων ερευνητών και η ίδια για τη θεμελιώδη ανάγκη που αδυνατούμε να καλύψουμε σε αυτή την περίοδο της πανδημίας και της κοινωνικής αποστασιοποίησης ,που είναι η ανάγκη του αγγίγματος.
Στον χώρο της εκπαίδευσης ξεχώρισε η Γεωργία Μαραγκού. Η εκπαιδευτικός -δασκάλα που έχει καταφέρει να κάνει τα μαθηματικά ελκυστικά έχει βραβευθεί για το έργο της ακόμη μία φορά με μετάλλιο στη Γαλλία από τη Διεθνή Ακαδημία ASL , το οποίο απονέμεται σε όσους έχουν επιδείξει σε ύψιστο βαθμό και ποιότητα επιτυχή πορεία στις Τέχνες, της Επιστήμες και τα Γράμματα. Λειτουργεί εθελοντικά μαθηματικό εργαστήρι στο 1ο Γυμνάσιο «Σκάλας Ωροπού» και επιθυμεί να προσφέρει το υλικό της προσωπικής, από εικοσαετίας συλλογής της, προκειμένου να δημιουργηθεί το Ελληνικό Μουσείο Μαθηματικών.
Η Σοφία Μπεκατώρου στον χώρου του αθλητισμού αποτελεί πρότυπο και πηγή δύναμης για όλες τις γυναίκες. Πρόκειται για την αθλήτρια που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στην ιστιοπλοία στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004 και το χάλκινο στο Πεκίνο το 2008. Το 2016 στους Ολυμπιακούς του Ρίο έγινε η πρώτη γυναίκα σημαιοφόρος που είσερθε σε ολυμπιακό στάδιο κατά τη διάρκεια τελετής έναρξης, από καταβολής σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων. Πέραν όμως των μεταλλίων που μετά κόπου απέκτησε έγινε πρότυπο για όλες τις γυναίκες διότι βρήκε τη δύναμη και κατήγγειλε την σεξουαλική παρενόχληση που δέχτηκε σε νεαρή ηλικία από παράγοντα του αθλητισμού παρά το φόβο και το πέρας των χρόνων όπου το γεγονός έλαβε χώρα. Ακόμη λοιπόν ένα «μεταλλείο» αυτή στη φορά για την ψυχική δύναμη που επέδειξε..
Εν συνεχεία στον τομέα της μόδας και της ομορφιάς ξεχωρίζει η πασίγνωστη Σύλια Κριθαριώτη (Celia Kritharioti). Διατηρεί ως ιδιοκτήτρια τον παλαιότερο οίκο μόδας που ιδρύθηκα το 1906. Σχεδιάζει ετησίως μία Haute Coutoure και μια νυφική συλλογή και δύο φορές τον χρόνο την Ready to Wear 5226 και την 5226 Princess Collection για παιδία. Έχει συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα μοντέλων και πρακτορείων παγκοσμίως στο χώρο της μόδας.
Ακολουθεί η Κάλλια Παπαδάκη, Ελληνίδα συγγραφέας στην οποία απονεμήθηκε το Ευρωπαικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2017 (European Union Prize for Literature) στις Βρυξέλλες με αναφορά στο βιβλίο της «Δενδρίτες» το οποίο είναι το πρώτο της μυθιστόρημα. Η συγγραφέας έχει τιμηθεί για τη δουλεία της και ως σεναριογράφος.
Μια γυναίκα σύμβολο της φιλανθρωπίας είναι η Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Ξεκίνησε το 1980 το Σύλλογο Φίλων Παιδιών με καρκίνο, «ΕΛΠΙΔΑ» του οποίου είναι πρόεδρος καθώς και Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO. Βοηθά όποιον έχει ανάγκη, ενώ μέσω του Ιδρύματος Μαριάννα Βαρδινογιάννη παίρνει πρωτοβουλίες για δράσεις εθνικής εμβέλειας. Έχει λάβει πολλούς τιμητικούς τίτλους και βραβεία όπως το Χρυσό Σταυρό του τάγματος της Ευποιίας της Ελληνικής Δημοκρατίας ,Το Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών ,το Μετάλλιο «Μητέρα Τερέζα» της Αλβανικής Δημοκρατίας και πολλά άλλα.
Και τέλος δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή τη λίστα η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, η απόλυτη ελληνίδα σταρ του κινηματογράφου με διεθνή ακτινοβολία. Διέπρεψε ως ηθοποιός , ως πολιτικός με αντιδικτακτορική δράση και με τις παρεμβάσεις της σε διεθνές επίπεδο ως υπουργός πολιτισμού. Για να τιμήσει την «τελευταία Ελληνίδα θεά» όπως τη χαρακτήριζε ο διεθνής τύπος το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού κήρυξε το 2020 ως «έτος Μελίνας Μερκούρη» με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση της.
Ο κατάλογος των γυναικών αυτού του βεληνεκούς είναι μακρύς και η επιλογή τυχαία. Όμως τα επιτεύγματα τους αποδεικνύουν περίτρανα πως οι ίδιες δεν άφησαν τίποτα στην τύχη. Αφιέρωσαν όλο τους το «είναι» στην εκπλήρωση του ονείρου και των στόχων τους. Αποκλείεται να μην συνάντησαν εμπόδια, να μην ένιωσαν πίεση ή κούραση σε κάποια στιγμή της προσπάθειας τους. Συνέχισαν όμως και κατάφεραν όλοι να μιλούν γι’ αυτές μέσα από το «έργο τους».
Στην επιλογή ατόμου-πρότυπο το μυστικό είναι μόνο ένα… να είναι αληθινό και να εκφράζει την αλήθεια. Για να έχει διάρκεια και να εμπνέει…
Γι ’αυτό αναμφίβολα οι περί ου ο λόγος γυναίκες αποτελούν πρότυπο για πολλές από εμάς.