Ενδυνάμωση και ενίσχυση της αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας: Οι γονείς ως άγκυρα για τα παιδιά
Η ημερομηνία της 15ης Μάϊου έχει καθιερωθεί από το 1993 ως η διεθνής ημέρα οικογένειας με απόφαση της Γενικής Συνελεύσεως του ΟΗΕ (A/RES/47/237), αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα του θεσμού καθώς και την ανάγκη να έρχονται στην επιφάνεια τα ζητήματα, τα προβλήματα και οι προκλήσεις της κάθε μορφής οικογένειας στη σύγχρονη κοινωνία. Εστιάζοντας τον φακό στα προηγούμενα έτη γίνεται αντιληπτό ότι οι προκλήσεις που κλήθηκε και καλείται να διαχειριστεί η οικογένεια στη σύγχρονη ελληνική καθημερινότητα εκτείνονται τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, δοκιμάζοντας την ανθεκτικότητα του εκάστοτε οικογενειακού συστήματος.
Η ανθεκτικότητα του οικογενειακού συστήματος σχετίζεται με τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα μέλη της οικογένειας για να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες και στις αντιξοότητες της καθημερινότητάς τους, δημιουργώντας μία αίσθηση ασφάλειας στο κάθε μέλος της. Συγκεκριμένα, πώς μπορούμε να συνεργαστούμε μεταξύ μας (είτε συνεργασία μεταξύ των γονέων είτε συνεργασία μεταξύ γονέων και παιδιών) για να αντέξουμε όλοι μαζί και να ξεπεράσουμε τη δυσκολία μας; Ένας βασικός παράγοντας που βοηθάει την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικογένειας είναι η επικοινωνία. Πολλοί γονείς απευθύνονται για συμβουλευτική ή θεραπεία με κύριο αίτημα τους πώς μπορούν να μιλήσουν στα παιδιά ή στους εφήβους σε μια γλώσσα που θα ενισχύσει την αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ τους, γιατί νιώθουν πως δεν γίνονται κατανοητοί και αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση των συγκρούσεων μεταξύ τους. Ακολουθούν χαρακτηριστικές φράσεις γονέων: “ Νιώθω ως γονέας αβοήθητος και δεν ξέρω τι άλλο να κάνω” “ Έχω χρησιμοποιήσει όλους τους τρόπους αλλά κανένα αποτέλεσμα” “Κάθε φορά που αρχίζουμε να συζητάμε καταλήγουμε να μαλώνουμε, εκείνος κλείνεται στο δωμάτιό του και εγώ νιώθω πως πάλι δεν τα κατάφερα και έτσι ματαιώνομαι”.
Πώς μπορούν λοιπόν οι γονείς να γεμίσουν τα αποθέματά τους και να λειτουργήσουν ως άγκυρα για τα παιδιά τους; Η ήρεμη δύναμη ή μη βίαιη αντίσταση διαμορφώνει μία σειρά εναλλακτικών δυνατοτήτων που βοηθούν τους γονείς να διαχειριστούν τις εντάσεις υιοθετώντας πρακτικές και στρατηγικές επίλυσης που αφορούν τις συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών τους. Τρία βασικά χαρακτηριστικά της ήρεμης δύναμης είναι η επιμονή, η αναβολή και η επανόρθωση.
- Η αρχή της επιμονής:
«Δεν χρειάζεται να νικήσεις, αρκεί απλώς να επιμείνεις.» Είναι πολύ σημαντικό να βοηθηθούν οι γονείς έτσι ώστε να συνειδητοποιήσουν πώς αυτό που έχει σημασία είναι η επιδίωξη μιας βαθμιαίας αλλαγής της συμπεριφοράς του παιδιού τους μέσα από τη συνεχή δική τους επιμονή.
- Η αρχή της αναβολής:
«Περίμενε να κρυώσει το σίδερο, για να το πιάσεις»
Αποφεύγουμε να συζητήσουμε με το παιδί μας την ώρα της έντασης, αφήνουμε χώρο στο ίδιο να δουλέψει τα αρνητικά του συναισθήματα. Επιπλέον, μια γρήγορη απάντηση του γονέα μπορεί να ενισχύσει την κλιμάκωση της έντασης και ταυτόχρονα η αναβολή της απάντησης δίνει το μήνυμα πως ο γονέας είναι παρών για το παιδί ακόμη και αν μεσολαβεί ένα διάστημα σιωπής.
- Η αρχή της επανόρθωσης
«Τα λάθη επιτρέπονται, επειδή διορθώνονται!»
Αντί να λέμε πως ο χρόνος δε γυρίζει πίσω, πιστεύουμε ότι τα λάθη, είτε δικά μας είτε του παιδιού μπορούν να επανορθωθούν. Η παραδοχή του λάθους, η έκφραση της συγγνώμης και η συμφιλίωση αποτελούν μία διαδικασία που δίνουν ένα νέο νόημα στη συμπεριφορά, το οποίο επηρεάζει την πορεία της σχέσης.
Οι αντιδράσεις των γονέων και ο τρόπος που εκφράζουν στα παιδιά τους τα δύσκολα συναισθήματα αποτελούν πρότυπο συμπεριφοράς για τα ίδια και επηρεάζουν τον τρόπο που επικοινωνούν και αλληλοεπιδρούν τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους. Οι γονείς χρειάζεται να ακούν τις ανάγκες τους, να γεμίζουν τα αποθέματα και να αναγνωρίζουν τη προσπάθειά τους σε αυτό το περίπλοκο αλλά και συνάμα θαυμαστό ταξίδι της γονεϊκότητας.
Βιβλιογραφία: Ήρεμη Δύναμη, Ένα νέο μοντέλο εξουσίας για την οικογένεια, το σχολείο, την κοινότητα
Μπαλατσούκα Κωνσταντίνα
Ψυχολόγος MSc, Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Επιστημονική υπεύθυνη του χώρου Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας ΣΥΝΥΠΑΡΞΙΣ, Κολοκοτρώνη 29, 6985977944 – 2431028858
