Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς μπορεί να είναι οι στενοί σας φίλοι ή ο σύντροφός σας στον χώρο εργασίας; Θα μπορούσε ο τόσο ευγενικός σύντροφός σας να είναι για παράδειγμα ένας τύραννος στο γραφείο;

Η ή κολλητή σας φίλη που είναι η ψυχή του πάρτι να είναι δύστροπη με τους υπαλλήλους της;

Σύμφωνα με τον Independent, πολλοί από εμάς χαρακτηριζόμαστε ως «χαμαιλέοντες» στον επαγγελματικό μας χώρο. Δηλαδή, επεξεργαζόμαστε τις προσωπικότητες και τις συμπεριφορές μας υπό τον μανδύα του εργαζόμενου – ή νιώθουμε ότι αλλάζει ο εαυτός μας υπό πίεση. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξέλιξη σταδιοδρομίας. Στη χειρότερη, σε κρίση ταυτότητας.

«Είναι ένα βασικό μέρος της ανθρώπινης φύσης», λέει ο πολιτιστικός ανθρωπολόγος Δρ Άλεξ Γκάπουντ, ο οποίος αναφέρεται στη θεωρία του σοσιαλιστή Έρβινγκ Γκοφμαν ότι «η ζωή είναι θέατρο και οι άνθρωποι είναι σαν ηθοποιοί σε μια σκηνή, με τον καθένα σε διαφορετικό ρόλο».

«Στη δουλειά, παίζουμε ρόλους», λέει ο Γκάπουντ, «είτε είναι ο ρόλος του αφεντικού, είτε ο ρόλος του εργαζόμενου που αντιμετωπίζει τον πελάτη, για παράδειγμα. Η θεωρία του Γκόφμαν αναφέρεται σε μια νοοτροπία στο προσκήνιο – όταν είμαστε «στη σκηνή» συμπεριφερόμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Για παράδειγμα, ο Γκάπουντ θυμάται ότι δούλευε σε ένα τηλεφωνικό κέντρο όταν ήταν νέος και άλλαζε την φωνή του όταν έπρεπε να εξυπηρετήσει έναν πελάτη.

Ακόμη, υπάρχει η παρασκηνιακή εκδοχή που έχουμε όλοι –όταν συμπεριφερόμαστε πιο οργανικά με τους συναδέλφους μας στη δουλειά ή με τους συνομηλίκους μας.

«Ορισμένες φορές είναι σαν να φοράμε μάσκα», λέει η προπονήτρια καριέρας Άλις Στάπλετον, προσθέτοντας πως προσαρμόζουμε την στάση μας ανάλογα με το περιβάλλον μας και χρησιμοποιούμε λιγότερη χρήση αργκό. «Αυτή η τάση μας έχει να κάνει με την διατήρηση της φήμης μας, για παράδειγμα, όταν θέλουμε να πάρουμε μια προαγωγή».

Ωστόσο, όπως εξηγεί, η αλλαγή στάσης μας έχει να κάνει και με την ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου. «Είμαστε το πιο κοινωνικό είδος, επομένως θέλουμε να είμαστε μέρος της φυλής. Αλλά μερικές φορές, όταν κάνετε zoom out και κοιτάτε τι συμβαίνει στο γραφείο, σκέφτεστε, «Γιατί παίζουμε αυτούς τους ρόλους και μετά με τους δικούς μας είμαστε εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι;» Δεν θα ήταν καταπληκτικό αν μπορούσαμε να είμαστε όλοι ο εαυτός μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά;».

Όμως, αυτές οι τάσεις μάς είναι χρήσιμες. «Το πλεονέκτημα είναι να προσαρμόζεσαι εύκολα», λέει η Στάπλετον. Και παράλληλα ο Γκάπουντ προσθέτει ότι οι άνθρωποι υιοθετούν διαφορετικούς εαυτούς για να «αποσπαστούν» από καταστάσεις, για παράδειγμα, οι χειρουργοί συχνά προσπαθούν να αφαιρέσουν τα συναισθήματα από το έργο τους.

Στη δουλειά, παρουσιάζουμε μια από τις πολλές προσωπικότητες μας, και μπορεί ακόμα να είναι αυθεντική και ειλικρινής. «Αυτός που είμαι σε μια βραδινή έξοδο το Σάββατο με την σύντροφό μου δεν είναι αυτός που είμαι την Δευτέρα», λέει ο Γκάπουντ. «Αυτό, όμως δεν σημαίνει ότι μία από τις δύο συμπεριφορές μου είναι ψεύτικη, όλοι έχουμε πολλαπλούς εαυτούς».

Ωστόσο, η συνεχής επεξεργασία του εαυτού σας στη δουλειά μπορεί να γίνει κουραστική, φτάνοντας στο σημείο να μην αναγνωρίζετε τον εαυτό σας. Επίσης, ο Γκάπουντ υποστηρίζει πως το αίσθημα ντροπής και το άγχος στην εργασία συμβαίνει όταν «υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ αυτού που νιώθεις ότι μπορείς να είσαι και του ρόλου που πρέπει να παίξεις στην κουλτούρα αυτού του οργανισμού».

Ο Στάπλετον έχει συνεργαστεί με πολλούς πελάτες που θέλουν να αλλάξουν καριέρα επειδή αισθάνονται ότι δεν μπορούν να είναι ο εαυτός τους. Ακόμη έχει παρατηρήσει ότι αρκετοί άνθρωποι στα 20 τους μπορεί να αισθάνονται «συνεσταλμένοι» και να δυσκολεύονται να «βρουν τη φωνή τους», αλλά αντιθέτως, στην δουλειά είναι πολύ δυναμικοί.

Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι των οποίων οι πιο άσχημες πλευρές τους μπορεί να εμφανιστούν στον χώρο εργασίας τους. Για παράδειγμα, άνθρωποι εκμεταλλεύονται τις θέσεις εξουσίας που κατέχουν με αποτέλεσμα να κακομεταχειρίζονται τους υπαλλήλους τους, και φυσικά οι οικογένειές τους δεν γνωρίζουν τίποτα για αυτή την πτυχή τους.

Ο Γκάπουντ υποστηρίζει ότι μερικές φορές, «αν υπάρχει σκληρότητα ή βαρβαρότητα στον χώρο εργασίας, δεν έχει να κάνει μόνο με τον εαυτό μας αλλά και με το ευρύτερο εργασιακό πλαίσιο. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχει ένα πρόβλημα με την ευρύτερη οργανωτική κουλτούρα στην εργασία μας που θέτει μια σιωπηρή προσδοκία ότι έτσι πρέπει να συμπεριφέρεται ένας ηγέτης».

«Μερικές φορές οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η σκληρότητα είναι απαραίτητο μέρος της ηγεσίας», προσθέτει. «Η κακή συμπεριφορά εμφανίζεται συχνά όταν ένας διευθυντής δεν έχει διδαχθεί πώς να διαχειρίζεται, και έτσι «όταν βρισκόμαστε σε νέες και άγνωστες καταστάσεις ή ακολουθούμε παραδείγματα που έχουμε μάθει αλλού». Το συγκρίνει με το να γινόμαστε σαν τους γονείς μας, όσο μεγαλώνουμε.

Τι συμβουλεύει λοιπόν η Στάπλετον μιλώντας στον Independent; Αν και αναγνωρίζει ότι πολλές φορές είναι λειτουργικό το να προσαρμοζόμαστε στον χώρο εργασίας μας, υποστηρίζει ότι είναι καλύτερο «να επιδιώκουμε να βρισκόμαστε σε έναν χώρο εργασίας όπου μπορείτε να είστε ο εαυτός σας όσο το δυνατόν περισσότερο. Και αν αυτό φαίνεται αδύνατο, τότε αναρωτηθείτε σχετικά με την καριέρα σας -μπορεί να χρειαστεί να μετακομίσετε κάπου όπου υπάρχει διαφορετικό ήθος, το οποίο ταιριάζει στο δικό σας».

BOVARY